کیهان کلهر ، (زادهٔ ۳ آذر ۱۳۴۲ در کرمانشاه) موسیقیدان، آهنگساز و نوازندهٔ کرد اهل ایران میباشد. ساز تخصصی کیهان کلهر کمانچه است و افزون بر آن تنبور، سهتار و شاهکمان نیز مینوازد.
کلهر با هنرمندان نامی ایرانی همانند محمدرضا شجریان، شهرام ناظری، حسین علیزاده، علیاکبر مرادی ، علیرضا افتخاری و اعضای گروه دستان به آهنگسازی و نوازندگی پرداختهاست.
او در زمینه آهنگسازی برای موسیقی متن فیلم هم فعالیت داشتهاست.
همکاری هنری او با هنرمندان گوناگون از فرهنگهای دیگر از جمله اردال ارزنجان از ترکیه، شجاعت حسین خان از هند، یویوما از چین، ژائو ژیپینگ، عالیم قاسمف از جمهوری آذربایجان، بروکلین رایدر از آمریکا،ارکستر فیلارمونیک نیویورک، کوارتت کرونوس، و گروه سازهای بادی هلند،او را به هنرمندی بینالمللی تبدیل کردهاست.
کیهان کلهر با آلبومهای بی تو بسر نمیشود، فریاد،باران و فراتر از نقشه جغرافیا که در آنها بهعنوان آهنگساز و نوازنده نقش داشته نامزد جایزه گرمی شدهاست.در پنجاه و نهمین مراسم جایزه گرمی، کیهان کلهر به همراه گروه جاده ابریشم به رهبری یویوما توانستند با آلبوم “sing me home” موفق به کسب جایزه گرمی بهترین موسیقی جهانی شوند.
در چهارمین جشن سالانه موسیقی ما که در تاریخ ۲۵ آذر ۱۳۹۶ در تالار وحدت تهران برگزار شد، از کیهان کلهر به پاس یک عمر فعالیت هنری تقدیر به عمل آمد.او نخستین نوازندهٔ ایرانی است که برندهٔ جایزهٔ معتبر جهانی «وومکس» در سال ۲۰۱۹ شد.کیهان کلهر، جایزهٔ هنرمند برتر سال ۲۰۱۹ در فستیوال جهانی موسیقی وومکس را در تاریخ ۵ آبان ۱۳۹۸ در کشور فنلاند دریافت کرد. او این جایزه را به محمدرضا شجریان تقدیم نمود.
زندگینامه و فعالیت هنری
کیهان کلهر در سال ۱۳۴۲ خورشیدی در خانوادهای کرد و موسیقیدوست در کرمانشاه چشم به جهان گشود. پدرش عباس حیدری کلهر کارمند عالی رتبۀ وزرت کشاورزی و نوۀ مهرعلیخان از خوانین ایل کلهر بود و مادرش اقدس نام داشت.خانوادۀ او به سبب اشتغال پدر به تهران مهاجرت کرده و کیهان کلهر از دوران کودکی به همراه خانواده به تهران آمده و در آنجا به همراه برادر بزرگترش کامران کلهر آموختن موسیقی را آغاز کردند.
کیهان کلهر آموختن موسیقی را از پنج سالگی به صورت آزاد شروع کرد.
دوازده ساله بود که به صورت حرفهای به موسیقی پرداخت.
در سالهای تحصیل کیهان در دورۀ اول دبیرستان، خانوادۀ کلهر بار دیگر به کرمانشاه مراجعت کردند و به همین دلیل کیهان و کامران فعالیت خود را با ارکستر رادیو تلویزیون کرمانشاه ادامه دادند و در مدت کوتاهی مورد توجه استادان موسیقی کرمانشاه قرار گرفتند. خانوادۀ کلهر در سالهای انقلاب و آغاز جنگ مقیم کرمانشاه بودند، اما در سالیان ابتدای جنگ ایران و عراق بار دیگر به تهران مهاجرت کرده و فعالیتهای موسیقی کیهان و کامران نیز در تهران پی گرفته شد.
کیهان کلهر در این دوران مدتی کوتاه با گروه شیدا در مرکز هنری «چاووش» همکار بود.
اما پس از مدتی کیهان در سن هفده سالگی به ایتالیا رفت و سپس برای ادامه تحصیل راهی کانادا شد و در رشتۀ آهنگسازی از دانشگاه کارلتون اتاوا با درجۀ کارشناسی ارشد آهنگسازی فارغالتحصیل شد.اقامت کیهان کلهر در کانادا ۸ سال به طول انجامید و تا سال ۱۳۷۳ ادامه داشت. در این مدت کامران کلهر فعالیت خود را با گروه موسیقی کامکار ادامه داد. با این حال در سالهای آخر جنگ که شهر تهران چندین بار توسط نیروی هوایی ارتش بعث عراق مورد بمبباران قرار گرفت، خانۀ پدری او در تهران مورد اصابت موشک قرار گرفته و پدر، مادر و برادر کیهان کلهر کشته شدند.
کیهان چند سال پس از این ماجرا و در سال ۱۳۷۳ به ایران بازگشت و در تهران ساکن شد. او در آن شهر به فعالیت در زمینۀ موسیقی پرداخت و در چند برنامۀ تلویزیونی نیز به اجرای موسیقی به همراه علیرضا افتخاری پرداخت. با این حال در سال ۱۳۷۴ بار دیگر به کانادا بازگشت تا تحصیلات خود را در مقطع دکترا ادامه بدهد. او در کانادا به همکاری با محمدرضا شجریان و شهرام ناظری پرداخت و در چند کنسرت آنها در خارج از کشور اجرا کرد.
کیهان کلهر در چند سخنرانی و مصاحبه مجموعه جاده ابریشم انگیزه و الگو خود را در نوازندگی کمانچه استاد علی اصغر بهاری نام بردهاست.
او برای شناساندن موسیقی ایرانی به غیر ایرانیها تلاش بسیاری کردهاست، همکاری وی با هنرمندان هندی از جمله «شجاعت حسین خان» (غزل) یا با کوارتت کرونوس (Kronos Quartet) (جاده ابریشم)، یویوما، ارکستر فیلارمونیک نیویورک و رامبراندت تریو (گروه موسیقی هلندی)، وی را به هنرمندی جهانی تبدیل کردهاست و شنوندگان زیادی در بین غیرایرانیها دارد.
او معتقد است: «موزیسین، موسیقیدان یا موسیقیشناس باید به ریاضیات، تاریخ و ادبیات آشنا باشد.»
وی مدتها عضو گروه دستان بود و در کنسرتهای این گروه به همراه شهرام ناظری به نوازندگی پرداخت.
از میان این آثار میتوان به سفر به دیگر سو اشاره کرد. پس از جدایی از گروه دستان و آغاز فعالیتهای مستقل با موسیقیدانهای خارجی، با همکاری استادان موسیقی سنتی ایران محمد رضا شجریان و حسین علیزاده آثاری را پدید آورد که شامل شش آلبوم زمستان است، بی تو بسر نمیشود، فریاد، ساز خاموش، شب، سکوت، کویر و سرود مهر میشوند. وی در این سالها با تعدادی از نوازندگان همچون اردال ارزنجان و تومانی دایاباته همنوازی داشته. همچنین به عنوان نوازنده در گروه راه ابریشم که یویوما ویولونسلنواز چینی-آمریکایی به راه انداخته حضور دارد. این گروه در دوازده فوریهٔ ۲۰۱۷ برندهٔ جایزهٔ گرمی
جوایز و افتخارات
- جایزه گرمیِ «بهترین آلبوم جهانی سال» به گروه کیهان کلهر اهدا شد.
- جایزهٔ فعالیت هنری انساندوستانهٔ آیزاک اشترن، به خاطر کمک به بشریت و مسائل انسانی از طریق موسیقی، در مسابقهٔ بینالمللی ویولن ایزاک اشترن شانگهای، ۲۰۱۸.
- برنده جایزه جهانی «وومکس» ۲۰۱۹. همایش موسیقی ملل وومکس دربارهٔ دلیل انتخاب کیهان کلهر، نوآوری و چیرهدستی در نوازندگی و معرفی پیام موسیقی سنتی ایران به جهان را ذکر کردهاست.
- در ماه آگوست سال ۲۰۱۹ آلبوم «هنوز پاییز است» محصول مشترک کیهان کلهر با گروه رامبرانت تریو از نگاه مجله سانگ لاینز جزو ۱۰ آلبوم برتر سال ۲۰۱۹ قرار گرفت.
- جایزهٔ بیتا (۲۰۱۹)