گیتار
گیتار
گیتار واژه guitar در زبان انگلیسی، gitarre در آلمانی و guietare در فرانسوی همگی مشتق شده از واژه guitiarra در زبان اسپانیایی
هستند که آن خود از واژه قیثاره در زبان عربی اندلسی مشتق شدهاست. این واژه نیز خود مشتق شده از واژه لاتین cithara است که نسبت
آن به واژه κιθάρα kithara در یونانی باستان میرسد. این واژه یونانی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از واژه پارسی کهن سیهتار (سهتار) آمدهاست.[۱]
روایتهای متفاوتی در مورد تاریخچه گیتار وجود دارد؛ عدهای بر این عقیدهاند که گیتار از ایران سرچشمه گرفتهاست و عدهای
نیز بر این نظرند که آن از سیتارای یونانی-آشوری (Greek Assyrian Cithara) که به وسیله رومیها به اسپانیا آورده شده گرفته شدهاست. نتیجه تحول لوت در اروپا است. لوت نیز خود تحول یافته عود (به عربی العود = چوب) و بربط است. گفته میشود زریاب نامی عود را به اندلس آورد و از آن پس این ساز در اسپانیا و دیگر مناطق آسیا رایج شد.
گیتار
زریاب در ابتدا در اسپانیا شروع به آموزش گیتار کرد و مدرسه موسیقی خود را در زمان عباسیان در آندلس بنا کرد.
جد بزرگ تمام سازهایی که ما به عنوان کوردوفون از
آنها یاد کردیم یک کمان موسیقی است که تنها یک سیم ساده به دو سر آن متصل بودهاست
با کشیدن و رها کردن سیم صدایی در کمان ایجاد
میشده و این صدا به وسیله یک تقویتکننده صوت که به آن متصل بوده تقویت میشدهاست.
گیتار
ازآنجاکه این سیم تنها یک صدای ساده ایجاد میکرده برای داشتن چندین صدا ابتدا یک سیم دیگر و سپس چندین سیم به اندازههای کوتاهتر به کمان بسته شده
از این طریق چندین صدا تولید گردیده است. ازدیاد این سیمها و افزوده شدن یک جعبه تشدید صوت منجر به اختراع چنگ کمانی (Harp Arquee) گردید.
سپسسازی متشکل از مجموعهای از سیمها به نام لیر ظهور کرد که در آن سیمهایی به طول مساوی کار گذاشته شده بود. یونانیها دو نوع لیر داشتند،
یکی به نام لیرا و دیگری به نام کیتارا؛ کیتارا به وسیله رومیها تغییرشکل یافت؛ نام گیتار نیز از همین کلمه گرفته شدهاست.
بعدها رومیها برای نخستین بار سازهایی چون سیتارا، پاندورا Pandora و فیدیکولا Fidicula را نواختند و از این راه آلات کوردوفون
در تمام اروپا رواج یافت؛ در واقع نخستین واقعی در آغاز دوره رنسانس به ظهور رسید؛
گیتار
این گیتارها به دلیل داشتن بدنهای
باریک و شکلی مدور متمایز بودند. به تدریج در قرنهای چهارده و پانزده پسوندهای موریسکا و لاتینا حذف شد
و در سراسر اروپا آلات موسیقی
خانواده گیتار با اسمهایی از قبیل: گیتارا، گیترنه، گیترن (Giteren)(سازی سیمی مفتولی و منسوخ
شده شبیه به گیتار که به زبان فرانسوی گیترنه میگفتند
گیتار
زبان اسپانیایی گیتارا گفته میشد) و شیتارا معین شدند. در همان زمان گروه زیادی از
سازهای خانواده کوردوفون، با اسمهایی از قبیل: ویهوئلا (Vihuela) در اسپانیا و ویولا (Viola) در ایتالیا خوانده میشدند،
که بعضی از این سازها با آرشه (de arco)، بعضی با مضراب (de penola) و بعضی دیگر هم با انگشت (de mano) نواخته میشدند.
بعدها از ویهوئلای انگشتی (Vihuela de mano) نوعی به وجود میآید. درطی قرنهای چهارده و پانزده در شکل گیتار
ویهوئلای انگشتی تغییرات قابل توجهای به وجود میآید، به تدریج در پهلوهای آنها فرورفتگی ایجاد میشود و در قرن شانزده هر دو ساز آشکارا شبیه گیتار میشوند.
گیتار
در قرن شانزده این دو ساز در اسپانیا بسیار رایج بودند و نوازندگی با انگشت به حدی عمومیت پیدا کرد که پسوند انگشت (de mano) در این کشور به کلی از اسم این سازها حذف شد. از آن پس گیتار بدنهای بزرگتر .
تیک تفاوت چندانی نخواهد داشت
، با این تفاوت که حالا صدا تا حدود زیادی تحت کنترل میباشد. نوازنده بدون آنکه مجبور به تعویض ساز برای پیدا کردن صدای مورد نظرش باشد
میتواند از طریق تنظیم اکولایزری و تنضیمات میزان شدت صدا که روی گیتار قرار دارد حالت صدا را تغییر دهد و با صدایی که مورد نظرش است نوازندگی کند.
با بدنه چوبی نیمه خالی
- انواع گیتارهای جاز و بلوز
با بدنه چوبی توپر
- انواع گیتارهای الکتریک
با بدنه فلزی
- انواع رزوناتور
گیتارها را از جنبههای دیگری هم میتوان دستهبندی کرد:
گیتار
- از نظر طول گام دسته (Scale Size):
- تنور (با گام دسته در حدود ۲۱ تا ۲۳ اینچ)
- معمولی (با گام دسته در حدود ۲۴ تا ۲۵٫۵ اینچ)
- باریتون (با گام دسته در حدود ۲۶ تا ۲۸ اینچ)
- بیس (با گام دسته در حدود ۳۰ تا ۳۶ اینچ)
- از نظر تعداد و جنس سیمها:
- چهار و پنج سیم (معمول در انواع بیس)
- شش سیم (معمول در انواع و گاهی در بیس)
- از جنس فلز (معمول در انواع آکوستیک)
- از جنس نایلون (معمول در انواع کلاسیک)
- هفت و هشت سیم (گاهی در انواع الکتریک)
- دوازده سیم به صورت شش سیم دوبله (گاهی در انواع الکتریک)
- از نظر شیوه صدابرداری
- آکوستیک (بدون واسطه توسط میکروفون)
- الکتریک (با استفاده از پیکاپ)