قهوه
قهوه که طعم و بویی منحصربه‌فرد دارد از بوته‌ای به نام عربیکا به دست می‌آید که قدیمی‌ترین نوع قهوه‌است و در ارتفاع ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ متر بالاتر از سطح دریا رشد می‌کند.
حدود ۷۵ ٪ از کل قهوه‌ای که در جهان کشت می‌شود عربیکا است. قدیمی‌ترین نوع قهوهٔ عربیکا، جاوه است که امروزه نامی شناخته شده محسوب می‌شود.
نوع دیگری از قهوه روبوستا نام دارد که در بلندی ۲۵۰۰ پایی رشد می‌کند و بیشتر از عربیکا تحمل سرما را دارد.
میزان کافئین روبوستا دو برابر عربیکا است، اگرچه بو و طعم آن در رده پایین‌تری قرار دارد و ارزان‌تر است.
روبوستا حدود ۲۵ ٪ از کشت قهوه جهان را تشکیل می‌دهد. نوع مرغوب آن هم برای تهیه اسپرسو به کار می‌رود. نوع دیگری از قهوه که در آفریقای غربی می‌روید لیبریکا نام دارد که درصد بسیار اندکی از دانه‌های قهوه از این نوع هستند.
مدت زمان برشته‌کاری قهوه
دانهٔ قهوه سبز طبیعی و میزان برشته‌کاری آن بر پایهٔ نوع قهوه
| میزان | مدت زمان | |
|---|---|---|
| آمریکن روست | برشته‌کاری ملایم | حدود ۷ دقیقه |
| سیتی روست | برشته‌کاری متوسط | ۹ الی ۱۱ دقیقه |
| فرنچ روست | برشته‌کاری تا حد تیره | ۱۱ الی ۱۳ دقیقه |
| اسپرسو روست | تیره‌ترین حالت | حدود ۱۴ دقیقه |
سنت‌های قهوه‌نوشی
قهوه محلی خلیج فارس معمولاً تلخ است و با ترکیب هل یا ادویه‌های دیگر تهیه می‌شود.
معمولاً آن را یک بار با اندکی تأخیر، پس از ورود مهمان‌ها سرو می‌کنند – زود سرو کردن آن می‌تواند نشانه بی‌ادبی و عجله باشد – و یک بار پیش از خروج آن‌ها. بسیاری اوقات آن را درست پیش یا پس از نوشیدن یک فنجان کوچک چای شیرین می‌نوشند. ترتیب سرو کردن این نوشیدنی متفاوت است اما این دو نوشیدنی بسیار متفاوت باید در یک فاصله زمانی کوتاه نوشیده شود.
تهیهٔ
نوشیدنی‌های با پایهٔ قهوه بسیار متنوع هستند و انواع زیادی دارند.
انواع متنوع این نوشیدنی همگی دارای یکی از نوشیدنی‌های پایهٔ قهوه هستند که در ترکیب آن‌ها وقتی می‌گوییم «قهوه» منظورمان یکی از سه نوشیدنی پایهٔ قهوه است، افزودنی‌های متنوعی را بنا بر سلیقه می‌توان به این قهوه‌ها اضافه کرد از جمله: شیر، شکر، کاکائو، دارچین، بستنی، آبلیمو، خامه.سه نوع نوشیدنی پایهٔ داریم که در تمام مدل‌ها یکی از این سه حتماً وجود دارد:
| نحوهٔ آماده کردن | |
|---|---|
| قهوهٔ ساده | دانهٔ قهوهٔ آسیاب شده به همراه آب با روش‌های مختلف نظیر دم کردن، روش چکه‌ای یا به صورت سرد (مثلاً خیساندن) |
| قهوهٔ اسپرسو | دانهٔ قهوهٔ آسیاب شده با غلظت بالا در آب جوش که با فشار بالا از دانه‌ها می‌گذرد |
| قهوهٔ فوری | پودر قهوهٔ فوری به همراه آب (پودر قهوهٔ فوری در کارخانه‌ها و با واکنش‌های شیمیایی تهیه می‌شود) |
مدل‌های مختلف نوشیدنی‌های
تمام نوشیدنی‌های ترکیبشان از فرم کلی نوشیدنی پایهٔ قهوه به همراه افزودنی‌ها با نسبت‌های خاص و ویژگی‌های تزیینی خاص تهیه می‌شوند، ترکیب‌های نام برده شده در اینجا تقریبی است.
چرا که بسته به نوع سلیقه و شیوهٔ تهیه می‌تواند متفاوت باشد،
همین‌طور در اغلب قهوه‌خانه، اغلب به صورت ویژه و با فرمولی سری تهیه می‌شوند.
فواید و مضرات نوشیدنی
فواید
- به دلیل خاصیت نشاط‌بخشی ضد افسردگی است.
- نوشیدن یک فنجان در بسیاری از مواقع سردرد را برطرف می‌کند.
- تحقیقات ۹ ساله دانشمندان ژاپنی نشان می‌دهد .
- مصرف منظم به دلیل دارا بودن اسید کلروژونیک، خطر ابتلاء به سرطان کبد را تا ۴۹ درصد و مصرف نامنظم می‌تواند خطر ابتلاء به سرطان کبد را تا ۲۹ درصد کاهش دهد.
- بوییدن دانه‌ها می‌تواند باعث بازگشت اشتهای از دست رفته پس از آشپزی شود. مولکول‌های با حرکات جنبشی خاص خود باعث جدا شدن مولکول‌های غذا از گیرنده‌های بویایی بینی و بدین ترتیب باعث بازگشت اشتها می‌شود.
- این دو محقق همچنین این روش را جهت افزایش سلامتی حیوانات در موسسه‌های تحقیقاتی پیشنهاد کرده‌اند.
- مصرف مکرر در طول ماه، با کاهش خطر ابتلاء به بیماری کلانژیت (بیماری کبد) همراه است.
- حاوی پروتئینی است که دارای اثری مشابه مورفین بوده و از خاصیت ضد درد و آرام‌بخشی برخوردار است. برخی از این پروتئین‌ها مشابه پروتئین‌های انسانی است.
- در آزمایش‌های صورت گرفته بر روی موش‌های آزمایشگاهی مشخص شد که اثرات تسکین‌دهنده پروتئین‌های موسوم به opioid peptides از دوام بیشتری برخوردار بوده
- و با عوارض جانبی همراه نیست.
- محققان ایتالیایی با مطالعه بر روی یک هزار و ۴۰۰ بزرگسال این کشور دریافتند .
- عادت مصرف کم برای حفظ سلامت مغز مفید است.
- دارای خاصیت انرژی بخشی و اشتیاق آفرینی است.
- دارای نقش کمکی در چربی سوزی
- افزایش تحرکات فیزیکی
- ارزش غذایی بالا
- ضد آلزایمر
- ضد پارکینسون
- خواص مراقبتی بر روی کبد
- مقابله با برخی از سرطان ها
- قابلیت کاستن سکته قلبی و برخی دیگر از بیماری‌های قلب
- افزایش طول عمر
مضرات
- سینوزیت و عفونت مخاطی: قهوه به دلیل داشتن کافئین زیاد ادرارآور است و مایعات بدن را دفع می‌کند، از این‌رو غلظت مخاطی سینوس‌ها را بالا برده و غدد ترشحی را می‌بندد که باعث التهاب و زمینه‌ساز رشد باکتری‌ها می‌شود، بنابراین در تشدید بیماری سینوزیت بسیار مؤثر است.
- مصرف قهوه برای افرادی که نارسایی کلیه دارند، به دلیل وجود درصد بالایی از پتاسیم، توصیه نمی‌شود و آن‌ها می‌بایست، تحت نظر پزشک قهوه مصرف کنند.
- سنگ کلیه: خوردن قهوه به صورت زیاد باعث دفع کلسیم از بدن و در نتیجه رسوب کردن آن در کلیه‌ها و ایجاد سنگ کلیه می‌شود، بنابراین افراط در آن می‌تواند برای کلیه‌ها مضر و سنگ‌ساز باشد.گرچه مبتلایان به سنگ کلیه باید خوردن قهوه را به کمتر از دو فنجان در روز کاهش دهند.
- افزایش فشار خون: قهوه باعث افزایش فشار خون می‌شود و افراد مبتلا به پرفشاری خون در برابر آن آسیب پذیرترند.
- برهم‌زدن سلامت خواب: قهوه سلامت خواب را برهم می‌زند و تا حد چشم‌گیری بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارد. بهتر است ۴ تا ۶ ساعت قبل از خواب قهوه مصرف نشود.
- نفخ و سنگینی معده: خوردن قهوه بلافاصله بعد از غذا به دلیل نفخ‌آوری معده را سنگین می‌کند و موجب رودل کردن می‌شود.
