خواص و مضرات آرتيشو ( كنگر فرنگي) ، آرتیشو یکی از قدیمی‌ترین سبزیجاتی است که به عنوان غذا و دارو استفاده می‌شده است. آرتیشو گیاهی دائمی و بومی اروپای جنوبی است و به طور وسیعی در نواحی مدیترانه‌ای و اروپای مرکزی کشت می‌شود. این گیاه به طور سنتی به عنوان داروی تقویت کبدو همچنین ادرارآور استفاده می‌شده است و برای درمان بیماری‌های از قبیل یرقان، سوءهاضمه و بیماری کلیوی آلبومینوریا بکار می‌رود.
| جدول مواد موجود در صد گرم آرتیشو پخته |
| انرژی۱۴ كالریپروتئین۱/۵ گرمآب۸۶ گرممواد چرب۰/۱ گرممواد نشاسته‌ای۵ گرمكلسیم۲۲ میلی گرمفسفر۴۰ میلی گرمآهن۰/۶ میلی گرمسدیم۳۰ میلی گرمپتاسیم۰ ۲۵ میلی گرمویتامین آ۴۰ واحد بین المللیویتامین ب ۱۰/۰۴ میلی گرمویتامین ب ۲۰/۰۲ میلی گرمویتامین ب ۳۰/۶ میلی گرمویتامین ث۵/۲ میلی گرم |
خواص درماني آرتيشو ( كنگر فرنگي )
آرتیشو از نظر طب قدیم ایران گرم و كمی خشك است. قسمت مورد استفاده آرتیشو برگ‌ها و قسمت وسط آن است كه به‌نام قلب آرتیشو معروق می‌باشد.
اين گیاه خوراکی که سرشار از فیبر، ویتامین و موادمعدنی است. منبع خوبی از ویتامین C، A، اسیدفولیک، بیوتن، منگنز، پتاسیم، نیاسین، ریبوفلاوین و تیانین است. با هم خواص درماني آن را مرور ميكنيم:
لاغري را با آرتيشو تجربه كنيد
آيا مي‌دانستيد كه مصرف آرتيشو يا كنگرفرنگي به افزايش ميزان سوخت كالري غذا كمك كرده و موجب كاهش وزن و لاغري مي‌شود. در حقيقت افرادي كه از كنگرفرنگي در يكي از وعده‌هاي غذايي خود استفاده مي‌كنند مي‌توانند از خواص درماني اين گياه به‌منظور كاهش وزن استفاده كنند. بهترين روش براي مصرف روزانه آرتيشو يا كنگر فرنگي استفاده از آن براي تهيه انواع سالادهاست. به اين ترتيب مي‌توانيد هر روز با تهيه سالادهاي متنوع از ميوه‌ها و سبزي‌هاي مختلف و اضافه كردن مقداري آرتيشوي خرد يا رنده شده به كاهش وزن خود كمك كنيد.
بوي بد تابستان را از خود دور كنيد
بوي تند بدن در فصل تابستان يكي از معضلاتي است كه بسياري از مردم با آن دست‌وپنجه نرم كرده و براي درمان آن هزار و يك راه نرفته را تجربه مي‌كنند. اگر چه استفاده از انواع عطرها، مام‌ها و دئودورانت‌ها براي كنترل و پيشگيري از بوي بد بدن است اما تكنيك‌ها و راهكارهاي موثرتري در اين زمينه وجود دارد كه در بسياري موارد انسان را از مصرف اين محصولات صنعتي بي‌نياز مي‌كند. حمام كردن با عصاره آرتيشو يكي از اين شيوه‌هاست كه مداومت بر آن به كاهش ميزان تعرق بدن كمك كرده و به‌طور طبيعي مانع از ايجاد بوي بد بدن مي‌شود.
آرتيشو يك مسهل طبيعي
بعضي از افراد مبتلا به يبوست كه با نبود تعادل عملكرد دستگاه گوارش به‌ويژه روده‌ها مواجهند، مي‌توانند با گنجاندن آرتيشو به سبد غذايي خود با اين مشكل مبارزه كنند. اين گياه يكي از بهترين مواد طبيعي براي افرادي است كه با رعايت رژيم‌هاي غذايي لاغري دچار يبوست مي‌شوند. در حقيقت مصرف اين گياه موجب مي‌شود اين افراد در طول رعايت رژيم غذايي خود دچار يبوست و خشكي مزاج نشوند. از اين‌رو تهيه آن يا سوپي كه در آن به جاي سبزي از برگ‌هاي آرتيشو و ميوه آرتيشو استفاده شده باشد بهترين دارو يا غذاي دارويي براي درمان يبوست است.
افزايش ايمني بدن با آش كنگر
آش آرتيشو يكي از غذاهاي طبيعي است كه به‌دليل داشتن برگ و ميوه كنگر خواص درماني متعددي را به همراه دارد. مصرف اين آش يك تا ۲ بار در هفته و در فصلي كه آرتيشو تازه مي‌رويد، موجب افزايش انرژي، ايمني و سلامت بدن شده و قواي جسمي انسان را تقويت مي‌كند.
براي تهيه آش آرتيشو لازم است آب قلم و گوشت را با نخود و گندم مخلوط كرده و آرتيشو خرد شده كه با پياز تفت داده شده است را به آن اضافه كنيد. سپس ظرف آش را روي حرارت ملايم قرار داده و اجازه دهيد تا آش به‌اصطلاح جا بيفتد. پس از اين مرحله سبزي آش كه برگ‌هاي آرتيشو نيز به آن اضافه شده را به‌صورت خرد شده به آش اضافه كرده و پس از ۱۰ دقيقه آش را از روي حرارت برداريد و ميل كنيد.
سالاد برگ آرتيشو مكمل غذايي است
برگ‌هاي گياه آرتيشو به دليل اين‌كه ويتامين‌هاي گروه B، C و پروتئين، آهن، فسفر، پتاسيم، سديم و كلسيم دارند، غني‌ترين سبزي‌ها براي تهيه انواع سالادها، آش‌ها و غذاهاي گياهي محسوب مي‌شوند. برگ‌هاي پهن و سرشار از ويتامين و املاح معدني آرتيشو علاوه‌بر اين به‌دليل خواص درماني در كنترل و تنظيم ترشحات صفرا در كبد مي‌تواند به‌خوبي عملكرد كبد را كنترل و تنظيم كند و به اين ترتيب مانع از بروز برخي از بيماري‌هاي پوستي كه ناشي از اختلال در عملكرد كبد است، شود.
كنترل ديابت نوع يك با آرتيشو
براساس مطالعات دانشمندان و محققان، وجود عصاره هيدروالكلي در گياه آرتيشو يكي از عوامل كنترل بروز ديابت نوع يك در افراد است. براساس اين تحقيقات، كنگر و برگ‌هاي آن در سبد غذايي خانواده و در وعده‌هاي غذايي مي‌تواند با كاهش قابل توجه ميزان گلوكز، كلسترول و تري‌گليسريد خون به پيشگيري از ابتلا به ديابت نوع يك كمك كند.
چگونه كليه‌ها را پاك كنيم؟
آرتيشو همواره به‌دليل خواص مدر بودن آن، مورد توجه درمانگران طب سنتي در كشورهاي مختلف قرار گرفته است. مصرف آرتيشو به‌عنوان غذا يا دارو تاثير زيادي در افزايش ميزان ادرار و دفع آن در بدن دارد. استفاده از اين دارو مي‌تواند تاثير بسيار خوبي در پاكسازي و تخليه كليه‌ها و بهبود عملكرد آنها در دفع مواد زائد از بدن داشته باشد. بنابراين، اين گياه مي‌تواند يكي از موادغذايي مفيد و پرخاصيت هنگام انواع پاكسازي‌ها باشد كه به تخليه موادسمي و زائد موجود در بدن كمك مي‌كند.خواص و مضرات آرتيشو ( كنگر فرنگي)
سالاد آرتيشو براي كنترل كلسترول خون
استفاده از سالاد آرتيشو در وعده‌هاي ناهار به‌صورت روزانه يكي از شيوه‌هاي كنترل كلسترول در افراد مبتلا به اين بيماري است. در حقيقت افراد مبتلا به كلسترول مي‌توانند با مصرف روزانه سالاد آرتيشو ميزان كلسترول خون خود را كنترل كرده و از پيشروي بيماري و تشديد آن در بدن پيشگيري كنند. براي تهيه اين سالاد كافي است آرتيشو و هويج را نگيني خرد كنيد و آن را با آب بجوشانيد تا نرم شود، سپس مقداري نخود فرنگي به آن اضافه كرده و پس از ۱۰-۸ دقيقه ظرف را از روي حرارت برداريد و مواد داخل آن را آبكشي كنيد. پس از خشك شدن اين مواد با خرد كردن كاهو و تركيب كردن اين مواد با هم اين سالاد را با آب‌ليموي تازه براي ناهار سرو كنيد.
فوايد آرتيشو براي پوست و مو
- برای درمان اگزما و دیگر مشکلات پوستی بکار می‌رود.
- در درمان اكثر بیماری‌های پوستی اثر مفید دارد.
- برای جلوگیری از ریزش مو ار برگ‌های آرتیشو پماد تهیه كرده و به سر بمالید.
- برای برطرف كردن بوی بد زیر بغل عصاره برگ آرتیشو را به زیر بغل بمالید.
- عصاره آرتیشو را اگر به بدن بمالید خارش را برطرف می‌كند.
ساير خواص درماني آرتیشو ( كنگر فرنگي)
- گل آرتیشو به عنوان آنتی‌اکسیدانی قوی شناخته می‌شود.
- به عملکرد کبد و کیسه صفرا بسیار کمک می‌کند.
- از بیماری تصلب شرایین و بیماری کرونری قلب پیشگیری می‌کند.
- از عصاره برگ آرتیشو برای درمان سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) استفاده می‌شود.
- همچنین برای درمان اسیدیته معده (سوءهاضمه) استفاده می‌شود.
- حاوی پروبوتیک‌هایی مانند اپیژنین و لتولین است که باعث رشد باکتری‌های مفید در کولون و روده می‌شوند.
- عملکرد محافظتی و ترمیمی در کبد دارد و باعث تقویت کبد و محافظت آن از مواد شیمیایی مضر می‌شود.
- این گیاه ادرارآور است و از ورم حاصل از احتباس آب جلوگیری می‌کند.
- ترشح صفرا را افزایش می‌دهد.
- از جمع شدن چربی در كبد جلوگیری می‌كند و آنهائی كه كبد چرب دارند بهتر است از آرتیشو استفاده كنند.
- یرقان مزمن را درمان می‌كند.
- تقویت‌كننده بدن است.
- موجب دفع ادرار می‌شود.
- تب‌بر است.
- در درمان رماتیسم مؤثر است.
- در درمان ورم روده موثر است .
- باعث دفع سنگهای كیسه صفرا می‌شود.
- نیروی جنسی را افزایش می‌دهد.
- كلیه و مثانه را گرم می‌كند.
- گاز و نفخ معده و روده را از بین می‌برد.
- باعث هضم غذا می‌شود.
- سرگیجه را برطرف می‌كند.
- آنهائی كه گوششان زنگ می‌زند اگر آرتیشو را بخورند آنرا برطرف می‌كند.
- در برطرف كردن بیماری آسم اثر مفید دارد.
- نقرس را برطرف می‌كند.
- سموم بدن را دفع می‌كند.
- زخم‌های ریه و روده را درمان می‌كند.
- برای رفع آب آوردن بدن از جوشانده آرتیشو به مقدار سه فنجان در روز استفاده كنید.
- خواص و مضرات آرتيشو ( كنگر فرنگي)
روش پختن آرتيشو
- انتهای آرتیشوها را که به شکل ساق است با کارد می بریم . آرتیشوها را در ظرف محتوی آب می ریزیم و چند دقیقه تامل می کنیم تا خاک و شنی که لای برگ های آنها است ، رسوب کند . بعد آنها را می شوئیم . ظرف دیگری را آب می کنیم ، کمی نمک و یکی دو قاشق روغن زیتون و کمی سرکه در آن می ریزیم ، آرتیشوها را در ظرف می ریزیم ، در ظرف را می بندیم ، می گذاریم آب جوش بیاید .
- بعد حرارت را ملایم می کنیم تا آرتیشوها پخته شوند . هر وقت برگ های آرتیشو به راحتی کنده شد ، پخته شده است . طبخ آرتیشو به این طریق کمی طولانی است ، بهتر است در دیگ زودپز پخته شود. برای این کار بعد از شستن و تمیز کردن آرتیشو کمی آب در دیگ می ریزیم ، کمی روغن زیتون و کمی سرکه و نمک اضاف می کنیم . آرتیشو را در دیگ قرار می دهیم و در آن را محکم می بندیم ، تقریبا آرتیشو بعد از خبر کردن دیگ به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه می پزد.
ساير روشهاي مصرف کنگر فرنگی
- چای : آرتیشو را می‌توان به عنوان دمنوش گیاهی استفاده کرد.گل آرتیشو معمولا در عطاری‌ها موجود است.
- کپسول و تنتور : این گیاه به صورت کپسول و تنتور نیز در بازار یافت می‌شود.
هشدارها و مضرات:
- مادران شيرده آرتيشو نخورند : يكي از موارد منع مصرف آرتيشو در خانم‌هايي است كه به نوزاد خود شير مي‌دهند. از آنجا كه مصرف آرتيشو و برگ‌هاي آن تاثير زيادي در كيفيت، بو و مزه شير مادر مي‌گذارد ممكن است موجب بروز عكس‌العمل نوزاد شده و او شير مادر را نخورد. بنابراين درمانگران به مادران شيرده و خانم‌هاي باردار توصيه مي‌كنند كه در طول دوران بارداري و دوراني كه به فرزند خود شير مي‌دهند از خوردن موادغذايي و سالادهايي كه حاوي اين گياه است، پرهيز كنند.
- آرتیشو چون گرم است ممكن است در بعضی از اشخاص تولید سودا كند لذا بهتر است با سركه خورده شود .
- ضمناً افرادي كه طعم آرتیشو را دوست ندارند؛ اگر بخواهند از مزایای آرتیشو استفاده كننده تنطور قرص یا كپسول آرتیشو مصرف نمایند.
- مصرف آرتیشو در زمان بارداری نيز باید محدود باشد.
- مصرف آن ممکن است باعث حساسیت در بعضی افراد شود.
- همچنین ممکن است اثر داروهای کاهش کلسترول را افزایش دهد.
- خواص و مضرات آرتيشو ( كنگر فرنگي)
