ایران خودرو
ایران خودرو (با نام تجاری ایکو، IKCO) شرکت خودروسازی ایرانی است که دفتر مرکزی آن در تهران قرار دارد و در مرداد ۱۳۴۱ برادران خیامی آن را بنیان نهادند.
این شرکت نخست ایران ناسیونال نام داشت و نخستین سری تولیدات آن، گونه‌ای اتوبوس بود.
در سال ۱۳۴۵، با قراردادی با شرکت روتس انگلستان، ایران ناسیونال برنامه‌ریزی تولید پیکان را انجام داد
و از ۲۴ اردیبهشت ۱۳۴۶ کارخانهٔ ویژهٔ آن گشایش یافت و ساخت انبوه آن کلید خورد. از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ پیکان در مدل‌های کار، لوکس،
جوانان، استیشن و وانت ساخته شد. انواع اتوبوس،
مینی‌بوس و آمبولانس نیز در این سال‌ها در این شرکت تولید می‌شد.
در سال ۱۳۵۲، شرکت هدف‌گذاری کرد که به خودکفایی برسد و محصولاتی تمام ایرانی به فروش برساند.
در این راستا، چندین کارخانه و شرکت تامین‌کننده
در سراسر ایران تأسیس شد. شرکت در سال ۱۳۵۶ دارای قصد جدی برای تولید جایگزین پیکان بود
که با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ و جنگ ایران و عراق، پروژه کنسل شد و در نهایت این شرکت
با پژوی فرانسه و شرکای خارجی برای تولید خودروهای جدید در ایران به توافق رسید.
در دهه ۱۳۶۰، این شرکت با توجه به بحران‌های اقتصادی ایران،
تا نزدیکی تعطیلی کامل پیش رفت که با اعلام آمادگی پژو برای همکاری، ایران خودرو دچار تحولی بزرگ شد. پژو به شریک ایران خودرو در ایران تبدیل شد
و محصولات این شرکت را در شمار بسیار بالا در ایران به فروش رساند
. پژو ۴۰۵، ۲۰۶، ۲۰۷ و پارس توانستند بخش بزرگی از بازار ایران را در اختیار بگیرند
که سود قابل توجهی برای شرکت فرانسوی داشت. ایران خودرو با رنو، دیگر شرکت خودروسازی فرانسوی نیز همکاری کرد و ال۹۰،
از محصولات ارزان‌قیمت این شرکت را به شکلی موفق در بازار ایران به فروش رساند.
ایران خودرو
بسیاری از کارشناسان ایرانی باور دارند که با عدم مدیریت صحیح،
ایران خودرو از شرکتی خودکفا به یک ابزار فروش برای شرکت‌های خارجی تبدیل شده‌است.
با این وجود، این شرکت دو خودروی کاملاً اختصاصی سمند (۲۰۰۲) و دنا (۲۰۱۵) را تولید کرده‌است.
سمند محصول سال ۲۰۰۲، نخستین خودروی ملی ایران نامیده شد.
محتویات
- ۱تاریخچه
- ۱.۱نخستین خودروی ایرانی
- ۱.۲دهه ۱۳۸۰
- ۱.۳دهه ۱۳۹۰
- ۱.۳.۱طراحی و تولید دنا
- ۱.۳.۲ادامه عرضه خودروهای شرکت‌های خارجی
- ۱.۳.۳تبدیل شدن به ابزار فروش شرکت‌های خارجی
- ۲محصولات و خدمات
- ۲.۱ایساکو
- ۲.۲امداد خودرو
- ۳کارخانه‌ها
- ۳.۱درون ایران
- ۳.۲بیرون ایران
- ۳.۲.۱جمهوری آذربایجان
- ۴از دیدگاه قانونی و بازرگانی
- ۴.۱سهام
- ۵ناکارآمدی در بازارهای خارجی
- ۶دیدگاه‌ها پیرامون شرکت
- ۷جستارهای وابسته
- ۸منابع
- ۸.۱دیگر منابع
- ۹پیوند به بیرون
تاریخچه
نخستین نشان ایران خودرو
نخست‌وزیر امیرعباس هویدا با پیکان خود.
شرکت ایران خودرو در مرداد ۱۳۴۱ با سرمایه‌ای نزدیک به یک‌صد میلیون ریال توسط برادران خیامی بنیان نهاده شد
و در شهریور همان سال با شماره ثبت ۸۳۵۲ و شناسهٔ ملی ۱۰۱۰۰۳۶۰۷۹۴
در ادارهٔ ثبت شرکت‌های تهران به ثبت رسید. نخستین سری تولیدات این شرکت،
اتوبوس‌های معروف به «ال‌پی» بودند که شاسی آن‌ها از آلمان وارد می‌شد.
در سال ۱۳۴۵، با قراردادی با شرکت روتس انگلستان، ایران ناسیونال برنامه‌ریزی تولید پیکان را انجام داد و از ۲۴ اردیبهشت ۱۳۴۶ کارخانهٔ ویژهٔ آن گشایش یافت
و ساخت انبوه آن کلید خورد. از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ پیکان در مدل‌های کار، لوکس، جوانان، استیشن و وانت ساخته شد. انواع اتوبوس، مینی‌بوس و آمبولانس نیز در این سال‌ها در این شرکت تولید می‌شد.
در سال ۱۳۵۲، شرکت هدف‌گذاری کرد که به خودکفایی برسد و محصولاتی تمام ایرانی به فروش برساند.
در این راستا، چندین کارخانه و شرکت تامین‌کننده در سراسر ایران تأسیس شد.
شرکت در سال ۱۳۵۶ دارای قصد جدی برای تولید جایگزین پیکان بود که با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ و جنگ ایران و عراق، پروژه کنسل شد
و در نهایت این شرکت با پژوی فرانسه و شرکای خارجی برای تولید خودروهای جدید در ایران به توافق رسید.
ایران خودرو
شرکت در سال ۱۳۵۶ دارای قصد جدی برای تولید جایگزین پیکان بود که با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ و جنگ ایران و عراق، پروژه کنسل شد و در نهایت این شرکت
با پژوی فرانسه و شرکای خارجی برای تولید خودروهای جدید در ایران به توافق رسید.
پژو ۴۰۵؛ خودرویی که در محصولات بعدی ایران خودرو نیز از آن بهره گرفته شد.
در سال ۱۳۵۷ با توجه به نیاز به خودرویی جدید و اینکه تولید جایگزینی برای پیکان در دستور کار شرکت قرار گرفته بود، قراردادی با پژو بسته شد و تولید پژو
۳۰۵ در برنامه قرار گرفت اما با وقوع انقلاب ۱۳۵۷، تمامی صنایع ایران در اختیار دولت قرار گرفت و این قرارداد نیز فسخ شد. کمی پس از انقلاب ۱۳۵۷،
اخباری مبنی بر تلاش جهت تخریب کارخانه‌های ایران ناسیونال پخش شد و برخی گروه‌های تندروی انقلابی، با ادامهٔ فعالیت این شرکت موافق نبودند.
با انقلاب ۱۳۵۷ و وقوع جنگ ایران و عراق، صنایع ایران خودرو دچار ضرر،فرسودگی و مشکلات فراوان شد که تا اواسط دهه ۱۳۶۰ ادامه داشتند. در سال ۱۳۶۷ با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت از سوی ایران و عراق، مقدمات ساخت پژو ۴۰۵ فراهم شد
و این خودروی فرانسوی توانست فروش بسیار خوبی در بازار ایران داشته باشد. در سال ۱۳۶۸ همزمان با تأکید دولت ایران بر تولید خودروهایی که کاربری همگانی داشته باشند
ایران خودرو
ایران خودرو سالنی را برای تولید اتوبوس در نظر گرفت که این سالن در دو شیفت،
سالانه ۶۰۰۰ دستگاه اتوبوس می‌ساخت. همزمان با توقف ساخت پیکان و نداشتن نیروی محرکه برای آن،
پژو قراردادی با ایران خودرو بست و این شرکت تصمیم به نصب موتور ۵۰۴ بر روی پیکان گرفت.
در سال ۱۳۷۰ نیز تولید پیکان دوباره آغاز شد و شرکت ساپکو بنیان نهاده شد.
در سال ۱۳۷۳ تدوین برنامه‌ای هفت ساله برای شرکت ایران خودرو صورت گرفت.
افزایش تیراژ تولید بیش از ۳۰۰ هزار دستگاه در سال نیز در همین سال رخ داد.
از جمله اهداف استراتژیک در برنامهٔ هفت‌ساله، موضوع کیفیت خودروها و بهبود مستمر آن بود که در راستای آن، استاندارد ایزو ۹۰۰۰ و بهره‌مندی از نظام تضمین کیفیت
در نظر گرفته شدند و تا پایان سال ۱۳۷۷، بسیاری از واحدهای تولیدی گواهینامه ایزو ۹۰۰۲ دارا بوایران-خودرو/دند.
نخستین خودروی ایرانی
نوشتار اصلی: سمند
سمند، نخستین خودروی ملی ایرانی.
با ایجاد مرکز تحقیقات، در دهه ۱۳۷۰ طراحی سمند روی پلت فرم پژو ۴۰۵ صورت گرفت
و این خودرو در سال ۱۳۸۱ به تولید انبوه رسید. این برای نخستین‌بار بود که یک شرکت ایرانی،
خودرویی با طراحی ویژه خود را می‌سازد و پس از این، ایران خودرو قادر بود طرح‌های گوناگونی بر روی سمند بگذارد و محصولات ویژهٔ خود را به فروش برساند.
این خودرو توانست موفقیت بسیاری در فروش کسب کند و تولید آن تا دهه ۲۰۲۰ ادامه یافت.
ادامه یافتن تولید خودرو به همان شکل پیشین، باعث شد ایرادات فراوانی به این خودرو گرفته شود که به دلیل به روز شدن استانداردها در جهان بوده‌است.
بسیاری از کارشناسان به ایمنی و عملکرد این خودرو ایراد گرفته و معتقدند تولید آن نباید تا دهه‌ها به همان شکل ادامه می‌یافت.
دهه ۱۳۸۰
در سال ۱۳۸۲، پروژه‌های پارس سال، سمند سال و پژو ۲۰۶ صندوق‌دار آغاز گردید
و در سال ۱۳۸۳ نیز چند تغییر جزئی در خودروها اعمال شد و مدل‌هایی به آنان افزوده شد. در سال ۱۳۸۴، خودروی پیکان از فهرست محصولات شرکت ایران خودرو حذف شد.
در این سال همچنین موتوری با عنوان «موتور ملی» پایه گازسوز طراحی شد. در سال ۱۳۸۵، خط تولید موتور ملی با حضور رئیس‌جمهوری
ایران راه اندازی شد. در همین سال پروژه‌های فرامرزی تولید سمند آذربایجان، بلاروس، سوریه و ونزوئلا به بهره‌برداری رسیدند. در توافقی جدید با یک شرکت خارجی،
در این سال ال نود، با همکاری شرکت رنو به فهرست محصولات شرکت افزوده شد.
در سال ۱۳۸۶ نیز ایران خودرو خطوط تولید خود را تبریز، سنگال و مصر راه اندازی و محصول جدید سمند سورن به بازار ارائه نمود.
در سال ۱۳۸۷، این شرکت خودرویی با نام رانا طراحی کرد که بر پایه محصولات شرکت‌های خارجی بوده‌است و شباهت بسیاری به پژو ۲۰۶ دارد. در این سال ایران خودرو به عنوان صادرکننده نمونه ایران، جایزه ملی صادرات را کسب کرد.
در سال ۱۳۸۹، رکورد تولید ۷۵۵٫۵۵۵ دستگاه خودرو سبک برای نخستین‌بار در تاریخ خاورمیانه، توسط ایران خودرو انجام شد. نزدیک به نیمی از سهم تولید خودرو سبک کشور در اختیار ایران خودرو قرار گرفت و این شرکت در سودآوری و اشتغال‌زایی در ایران بسیار موفق عمل کرد.
دهه ۱۳۹۰
در دهه ۱۳۹۰، با وجود طراحی دومین خودروی اختصاصی ایران خودرو، با نام دنا (همچنین دنا پلاس)، این شرکت به عرضهٔ محصولات شرکت‌های خارجی همانند پژو و رنو ادامه داد و به دنبال توافق‌های جدید با این شرکت‌ها بود.
طراحی و تولید دنا
خودروی دنا به شکل کامل توسط طراحان ایران خودرو طراحی شد و بر اساس اعلام این شرکت، مراحل طراحی و نمونه سازی دنا در کمتر از یک سال صورت پذیرفته‌است. این خودرو در فروردین سال ۱۳۹۰ رونمایی شد. بعداً همچنین محصولاتی بر پایهٔ دنا، عرضه شدند. همانند دنا پلاس که با امکاناتی همانند فرمان برقی و گیربکس اتوماتیک به بازار آمد.
- خط تولید دنا پلاس در سال ۱۳۹۶
- خط تولید دنا پلاس در سال ۱۳۹۶
- نمای کناری دنا پلاس
- نمای درونی دنا و دنا پلاس
ادامه عرضه خودروهای شرکت‌های خارجی
نوشتار(های) وابسته: ایکاپ
پژو ۵۰۸، از خودروهایی که قرار بود پس از برجام توسط ایران خودرو تولید شود و اهمیت ویژه‌ای برای شرکت پژو داشت. پژو این خودرو را با چند طراحی تولید کرده‌است.
اواخر سال ۱۳۹۰، ایران خودرو همچنان از رکوردشکنی‌های پی در پی تولید خود سود می‌برد که پژو پس از ۲۰ سال به همکاری با ایران خودرو پایان داد. کمی بعد نیز تحریم‌های علیه ایران هرچه بیشتر بر این خودروساز ایرانی فشار آوردند. با تمام مشکلات، ایران خودرو پس از برنامه جامع اقدام مشترک، دوباره با پژو به توافق دست یافت تا محصولات جدیدتر این شرکت را در ایران تولید و به فروش برساندایران خودرو در پسابرجام در تلاش بود تا با فیات و فولکس‌واگن نیز به توافقاتی برسد اما چنین نشد.پس از سرمایه‌گذاری قابل توجه ایران خودرو برای شراکت دوباره با پژو، باز هم این شرکت به دلیل تحریم‌ها علیه ایران، از توافق خارج شد و برنامه‌های همکاری ناتمام ماندند. با این حال گزارش‌هایی منتشر شد که نشان می‌داد ایران خودرو بر پلت‌فرم ۳۰۱ تسلط پیدا کرده‌است و امکان تولید خودروهایی بر پایهٔ آن را دارد.
تبدیل شدن به ابزار فروش شرکت‌های خارجی[ویرایش]
پس از موفقیت‌های فراوان ایران خودرو در تولید و فروش خودروهای پژو و رنو در بازار ایران، بسیاری از کارشناسان ایرانی باور دارند که با عدم مدیریت صحیح،
ایران خودرو از شرکتی خودکفا به یک ابزار فروش برای شرکت‌های خارجی تبدیل شده‌است.
به نحوی که به جای سرمایه‌گذاری در طراحی و داخلی‌سازی خودروها، صرفاً محصولات شرکت‌های خارجی را برای آنان به فروش رسانده و بدون انتقال درست فناوری، برندهای آنان را تقویت می‌کند. بسیاری از کارشناسان مقایسه‌هایی میان ایران خودرو و رقبای آسیایی‌اش انجام داده و معتقدند که در این سال‌ها، در صورت تمرکز بر تحقیقات و طراحی، این شرکت می‌توانست بخش مناسبی از بازارهای جهانی را نیز در اختیار بگیرد. با این وجود، رسانه دنیای اقتصاد، ساخت و طراحی سمند را «گامی بلند در عبور از مونتاژ» اعلام کرده‌است.
بر اساس گزارشی در سال ۲۰۱۹، شرکت‌های فرانسوی رنو و پژو
، سود قابل توجهی از بازار ایران به دست آورده‌اند و حضور نداشتن در ایران،
به ضرر این شرکت‌ها و اقتصاد فرانسه است. آکسین چک که مقر آن در هانوفر آلمان است، در یک گزارش تحلیلی، میزان کاهش ارزش سهام شرکت پژو را به دلیل خروج از بازار ایران، ۱۵٫۷ درصد ارزیابی کرد.
